کاشان، حیات و تمدن در دل کویر
شهریور ۱۷, ۱۳۹۸
در قسمت‌های پیشین شناخت‌نامه‌ی کاشان، از علاقه‌ی شاه عباس صفوی به این شهر صحبت کردیم. ردپای او به عنوان مهم‌ترین عامل رواج اسلام شیعی، هنوز هم در آیین‌های عزاداری محرم و صفر در کاشان پیداست. شهر کاشان در این ایام به صورت یکپارچه به قرق هیئات عزاداری و تکیه‌ها در می‌آید و مانند هر شهر دیگر کشور، آداب و رسوم محلی برای عزاداری دارد. عزاداری‌ها و پیشواز سوگواری، از پیش از دهه‌ی محرم، در نیمه‌های ماه ذی‌الحجه آغاز می‌شود.
پیش از آغاز محرم، دسته‌ای از تکایای معروف شهر، به سمت بازار بزرگ کاشان حرکت می‌کند تا با سینه‌زنی خبر از آمدن محرم و عزاداری حسینی بدهد. به این دسته چاووش گفته می‌شود و هر سال یکی از هیئات، این وظیفه‌ی نمادین را برعهده می‌گیرد.
شب‌های محرم تکایای هر محله از محله‌ی دیگر دعوت می‌کند تا با دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی خود به آنها ملحق شوند و آیین عزاداری را پرشورتر برگزار کنند. این دعوت‌ها تا شب شانزدهم محرم ادامه دارد. طبق یک سنت قدیمی، هر شب، به نام یکی از تکایای بزرگ شهر نامگذاری می‌شود و آن هیئت نیز بیشترین توان خود را برای هرچه بهتر برگزارکردن این میزبانی صرف می‌کند.
محل تجمع و یکی شدن تمام دسته‌ها، بازار بزرگ تاریخی کاشان است. همه از هیئت‌های محله خودشان، پس از طی کوچه‌های بازار و بازارچه‌های آن، در تیمچه‌ی امین الدوله جمع می‌شوند؛ مکانی به جای مانده از زمان قاجار، با سه طبقه‌ی عریض.
نخل
یکی از المان‌های اصلی محرم در بیشتر شهرهای کویری ایران و همچنین کاشان، نخل است. نخل سازه‌ای چوبی و بزرگ به شکل انجیر است که به عنوان نمادی از تشییع پیکر امام حسین بر دوش ۶ تا حتی ۲۰ عزادار(بسته به بزرگی نخل) حمل می‌شود. معمولاً بزرگترین نخل را ظهر روز عاشورا می‌گردانند. در کاشان پنج نخل اصلی به نام‌های نخل سرپره، نخل در فین، نخل در باغ، نخل کلهر و نخل باباشرف وجود دارند که هر کدام متعلق به گوشه‌ای از شهر هستند. نخل‌ها معمولاً با پرچم‌های سبز، قرمز و مشکی تزئین می‌شوند و مردم به نیت نذرکردن، پارچه و پول به آنها سنجاق می‌کنند.
